Artist impression van het Emerpark, dat grenst aan het gebied waar de hoogspanningslijnen lopen
Mede dankzij de ervaring, inzichten en het netwerk van de adviseurs van KNHM foundation heeft een inwonersgroep in Warnsveld en Zutphen na bijna 20 jaar bereikt dat er een kogel door de kerk is: ruim 3,5 kilometer aan hoogspanningskabels bij drie woonwijken gaan onder de grond. De gemeente heeft ja gezegd en reserveert geld.
Nu wacht het volgende doel: inrichting van de vrijkomende ruimte als klimaatpark met waterberging, klimaatbos en recreatie.
Van hoogspanning naar ontspanning!
In 2005 knapte een hoogspanningskabel van 150 kilovolt midden in een woonwijk in Zutphen. Een levensgevaarlijke situatie. Een jaar eerder heerste er al ongerustheid in Warnsveld over de elektromagnetische straling van hoogspanningskabels, vanwege de relatie met kinderleukemie. Bovendien zorgt de combinatie met een provinciale weg voor verhoogde concentraties fijnstof.
Niet achterover leunen
Gemmie ten Velde woont in Warnsveld vlak bij de hoogspanningslijnen en voert, sinds zij in 2004 hoorde over gezondheidsproblemen, samen met anderen actie om de onwenselijk nabije kabels onder de grond te krijgen. In 2021 nam de gemeente Zutphen het verlossende besluit. Gemmie, voorzitter van de in 2015 opgerichte stichting ‘WarnsveldZutphenHoogspanningsVrij’, en bestuurslid van ‘stichting Rivier, Dorp en Stad op één lijn’: “We moeten nu niet achterover gaan leunen en wachten tot de kabels onder de grond liggen, maar met bewoners actief nadenken over de inrichting van het gebied. Juist nu. We willen een nieuw perspectief bieden op de leefomgeving en er een nieuwe generatie voor interesseren: jonge inwoners met of zonder gezin, nieuwe, jonge raadsleden. Dit kan een groene en duurzame plek worden, goed voor lichaam en geest, waar je op adem kunt komen en elkaar kunt ontmoeten.”
Nieuwe invalshoek
Het wenkende perspectief van een klimaatpark in plaats van hoogspanningsmasten kwam in beeld door de ondersteuning van KNHM. Gemmie: “In eerste instantie hielpen de KNHM-adviseurs ons bij onze lobby in Den Haag, nadat wij bij de gemeente en de provincie weinig medewerking ondervonden. Toen ook het Rijk niet over de brug kwam zochten we opnieuw contact. Met de steun van onder andere KNHM-adviseur Erik van Essen hebben we een website gemaakt en meer draagvlak gezocht. En Erik bracht ons op een nieuwe invalshoek: het gaat niet alleen om veiligheid en gezondheid, maar we hebben ook wat te bieden! Een nieuwe bestemming voor de strook van zeker 4 kilometer bij 100 meter, met meerwaarde voor inwoners van Zutphen. Daar werden we weer enthousiast door. Want ja, het vraagt veel van je om zo’n lange adem te hebben. Toen we begonnen waren we nog vijftigers, inmiddels zijn we ‘verouderd’, dus we zoeken nu naar verjonging. Als stichtingen willen we graag het stokje doorgeven.” Gemmie hoopt nu met nieuwe mensen de volgende stap kunnen zetten naar een mooie woonomgeving. “Klimaatparken zijn in opkomst. We hebben hier al het Emerpark, een ecologisch stadspark dat ook met bewoners tot stand is gekomen. Daar willen we met ons Klimaatpark op aansluiten.”
Participatie van álle bewoners
Vanaf 2014 is Erik van Essen vanuit KNHM betrokken bij het proces. “We hebben niet alleen inhoudelijk meegedacht met de bewonersgroepen, maar ze ook gestimuleerd en energie gegeven, zodat ze ook bij tegenslag weer door konden gaan.” Met een (wisselende) mede-adviseur was en is hij sparring partner en kritische vriend van de bewoners. Ook Arcadis heeft meegedacht, als het ging om haalbaarheid en de business case. “Wij van KNHM hebben ons op het proces gericht”, vertelt Erik. “Dat ging over de contacten met gemeente en TenneT, maar ook om participatie van omwonenden: hoe kun je álle mensen met een belang erbij betrekken? Dat laatste staat nog steeds op de rol, en de tijd is er nu rijp voor. Met dit positieve besluit kun je nieuwe mensen werven om dat klimaatpark verder van de grond te krijgen. Fris bloed kan de groep goed gebruiken.” Dat de oorspronkelijke initiatiefnemers zich niet van meet af aan op zowel het ondergrondse als het bovengrondse doel hebben gericht, begrijpt hij wel. “Ze hebben al zoveel tijd en energie in gestoken in het op één lijn krijgen van gemeente, TenneT en provincie, dat was echt wel een lijdensweg. Ik vond ze behoorlijk lief en heb gezegd dat ze ook wel eens kwaad mogen worden als er niet naar ze geluisterd werd. Soms moet je je tanden laten zien. Anders word je aan het lijntje gehouden en niet serieus genomen.”
Voor elkaar en de buurt
Gemmie was zich altijd al bewust dat behalen van het doel ver in het verschiet lag. “Ambtelijke molens lopen traag. Je moet je medestanders dan gemotiveerd en optimistisch zien te houden. We wisten dat we butsen zouden oplopen, maar ook dat we ons voor een goede zaak inzetten. Het heeft ons als bewoners ook dichter bij elkaar gebracht.”
