Stichting exploitatie de Vliet is in december 2020 opgericht met als doel gastvrije ontmoetingsplek te creëren om de meest kwetsbare inwoners van de wijk Charlois in Rotterdam een steuntje in de rug te geven. De stichting koopt, met behulp van Katalys Maatschappelijke financieringen (red. toen KNHM participaties), de benedenverdieping van een schoolgebouw om in te richten als wijkcentrum. Bestuurder Martin Padmos vertelt hoe zij de stichting hebben ingericht.
“Ik neem je graag mee een stukje terug in de tijd. Want het is belangrijk om de historie van het gebouw te kennen. De Vliet was een gereformeerde basisschool en stond tussen de gereformeerde kerk en de kosterswoning. Het hele rijtje behoorde toe aan de gereformeerde kerk. Wat we nu zien is dat de rol van de kerk minder is geworden, of in ieder geval is veranderd. Voorheen gingen we naar de kerk om het verhaal van God te horen, samen liederen te zingen, te bidden en biechten. Maar nu heeft de kerk veel meer een diaconale rol, dat wil zeggen hulpverlening aan mensen die in een kwetsbare situatie zitten. Dat kun je wellicht ook als religieus beschouwen. Het is in ieder geval een stuk praktischer. En de gebouwen veranderen mee.”
“Die metamorfose van een spirituele naar een meer praktische insteek vanuit de kerken is nu na vijftig jaar zo’n beetje afgerond. Veel kerken zien steeds minder publiek voor de kerkdiensten en worden steeds vaker ingezet als buurthuis of ontmoetingsruimte. Ze zijn er voor mensen die niet per se gelovig zijn, maar wel ondersteuning kunnen gebruiken. Vanuit die gedachte willen we vanuit Stichting De Vliet daar ook graag handen en voeten aan geven.”
Behoefte aan eigen ruimte
“Het idee voor een eigen pand en de uiteindelijk oprichting van Stichting De Vliet is ontstaan vanuit de activiteiten van Thuis in Charlois. Deze organisatie is in 2015 opgericht, onder andere door mijzelf, om mensen in de wijk een plek te bieden om te bloeien, groeien, elkaar te ontmoeten en stimuleren en zich te ontwikkelen. De activiteiten werden steeds breder en trok steeds meer mensen. Van daaruit ontstond de behoefte aan een eigen ruimte.”
Wijk staat centraal
“Om in de wijk je plek te veroveren, moet je bestaande gebouwen omvormen tot multifunctionele centra, die ten dienste van de wijk staan. Daarom vinden we het belangrijk dat onze huurders die missie óók hebben: dat de wijk centraal staat en dat ze willen bijdragen aan een betere leefomgeving van de buurtbewoners. Er is onder meer een nauwe samenwerking met Thuis in Charlois. Stichting de Vliet is de facilitator, de huurders organiseren de activiteiten, maar we bewaken wel dat ze voldoen aan het belang van de wijk.”
Klankbord voor het bestuur
“We hebben dus een duidelijke scheiding gemaakt tussen het vastgoed en de activiteiten. Hierbij hebben we veel gehad aan het inhoudelijke advies van adviseurs van Katalys Arnold Toppen en Lucas Mutsaers. Naast meedenken over fondsenwerving, de taxatie door Arcadis, huurzaken en de verbinding leggen met andere initiatieven in Rotterdam, waren ze een klankbord voor het bestuur op governance aspecten, zoals het scheiden van activiteiten en beheer. Door twee verschillende stichtingen in te richten met elk hun eigen bestuur, maken we het handiger voor fondsenwerving: fondsen financieren nu eenmaal activiteiten makkelijker dan vastgoed, of beheerszaken zoals ict of infrastructuur. En omdat bij ons het facilitaire gedeelte in een aparte stichting zit, hoeven de mensen in het veld hier ook geen verantwoording over af te leggen.”
“Langzamerhand merken we dat er ook weer behoefte komt aan bijeenkomsten waarin levensvragen en religie een grotere rol speelt. Het advies is om voor deze activiteiten een aparte stichting op te richten: “Geloven in Charlois”, zodat de binnenkomende geldstromen beter verantwoord kunnen worden. “Thuis in Charlois” wordt bijvoorbeeld gesteund door het Oranje Fonds en het Kansfonds en “Geloven in Charlois” i.o. zou dan bijvoorbeeld door Kerken in Actie gefinancierd kunnen worden. Het onderscheid tussen activiteiten met religieus karakter én activiteiten in het openbare domein zou dan ook voor wijkbewoners duidelijker zijn. Niet iedereen is gelovig en dat hoeft ook niet. Elders in de stad is dit onderscheid in de praktijk zo gegroeid het werkt goed en het is effectief. Ik zou het dan ook aanraden aan andere initiatieven.”
Buurtgemeenschap
“Over vijf jaar hoop ik dat De Vliet een fijn wijkgebouw is waar mensen met hun sores maar ook met hun vreugde naartoe kunnen gaan en daar de hulp vinden die ze nodig hebben. Dat Charlois daardoor nog meer een buurtgemeenschap is, die met elkaar meeleeft en elkaar helpt. Uiteindelijk is De Vliet niet van ons, het bestuur, maar van de wijkbewoners. Dat vind ik een mooi uitgangspunt. Het is dan hopelijk echt iets van de wijk zelf.”
Begeleiding van Katalys
Lucas Mutsaers, adviseur van Katalys: “We waren direct onder de indruk van wat deze stichting betekende voor de buurt; ze huisvesten de voedselbank, helpen en ondersteunen mensen in kwetsbare situaties zoals eenzaamheid en armoede, er werden taal- en computerlessen gegeven en gezamenlijke maaltijden gebruikt (in corona-tijd afhaalmaaltijden). Hier zagen we direct de waarde van een ontmoetingsplek van en voor de buurt.
De initiatiefnemers stonden voor de opgave om financiering te regelen voor de aankoop van een eigen pand. Hoewel ze veel ervaring hadden met fondsenwerving voor hun activiteiten was dit nieuw terrein voor ze. We hebben ze aangemoedigd om hun maatschappelijke waarde beter te onderbouwen en wat het hebben van een eigen (en groter) pand toevoegt aan wat ze al doen. Bijvoorbeeld ruimte om nieuwe activiteiten te starten voor werkloze jongeren uit de buurt, of het inrichten van een eenvoudig café/ inloopplek voor de buurt. Wanneer je concreet kunt maken welke impact de plek kan hebben op de mensen uit de buurt en voor de wijk als geheel wordt het makkelijker om geld aan te trekken. We hebben een aantal fondsen gesuggereerd waarvan we verwachtten dat ze interesse hebben om te financieren. Uiteindelijk heeft De Vliet zo’n 200.000 euro aan donatiegeld opgehaald. Daarnaast hebben ze een lening ontvangen vanuit KNHM Participaties, voor de aankoop van het pand. De lening heeft een looptijd van 10 jaar en in die jaren blijven wij actief als sparring partner voor het bestuur.
Tot slot hebben we de initiatiefnemers van De Vliet verbonden met andere initiatieven in Rotterdam. Dat was vaak voor beide partijen interessant; de ene keer was het voor De Vliet interessant om te horen over bijvoorbeeld de geslaagde obligatiecampagne van het Wijkpaleis en anderzijds kon Wijkcoöperatie Afrikaanderwijk leren van de opgedane kennis en ervaring rondom verduurzaming van het pand van De Vliet.”
