Ze wil zeker niet beweren dat alle buurtinitiatieven hetzelfde zijn, maar Marieke Koot van LSA bewoners denkt wel dat ze allemaal iets kunnen hebben aan de toolkit Betrokken Buurten die ze hebben ontwikkeld.
“Sinds een paar jaar hoorden we steeds vaker dat buurtinitiatieven iets tegen eenzaamheid wilden doen. Maar dat ze niet zo goed wisten hoe. Als landelijke vereniging van bewonersinitiatieven hadden we dat antwoord ook niet en ik ben ook geen eenzaamheidsexpert. Ik heb plattelandsvernieuwing gestudeerd, veel dorpen en nu ook buurten begeleid op het gebied van leefbaarheid en vind het geweldig als ik mijn steentje kan bijdragen aan deze mooie buurtinitiatieven. We besloten om met zes initiatieven om de tafel te gaan zitten en te zoeken naar een rode draad om vanuit de buurt met eenzaamheid aan de slag te gaan. Deze initiatieven zitten door heel Nederland, van Gasselternijveen, naar Deventer en Breda.”
Meer oog voor elkaar
“Allemaal kregen ze een coach toegewezen. Die coaches wezen de betrokken buren soms op heel simpele dingen. Bijvoorbeeld in een buurthuis waar de gastdames achter een computer met hun rug naar de ingang zaten. Toen die coach binnenkwam, ging ze expres aan een ander tafeltje zitten waarna ze pas gevraagd werd om erbij te komen. Maar in eerste instantie voelde het dus niet uitnodigend. Als iemand ergens nieuw is, kan dat al een reden zijn om af te haken. Soms is de drempel letterlijk een te grote stap om alleen te zetten. Buurtinitiatieven zijn vaak goed in het organiseren van ontmoetingen, zoals koffie-ochtenden, bingomiddagen of avondwandelingen. Maar na zo’n ontmoeting kun je juist eenzamer naar huis gaan en dat wil je voorkomen. Je wilt dat mensen van ontmoeting naar écht contact gaan. Zo tipte een van onze coaches iemand van een buurtcommissie in Breda om lift-koffiemomentjes te houden. Op een vaste ochtend in de week zat ze in een appartementencomplex in de hal bij de liften. Zo raakte ze in gesprek met buren die ze nooit eerder had gesproken en vroeg hen naar hun woonervaringen en wat ze eventueel anders zouden willen en welke ideeën er daarvoor waren. Er ontstonden meer onderlinge contacten, er is meer oog voor elkaar. Daarnaast is een wijkkrantje ontstaan en er zijn bankjes naast het wooncomplex geplaatst waar bewoners elkaar ontmoeten.”
Investeren in hechte netwerken
“Ten tijde van de coronamaatregelen waren de meeste initiatieven in mijn ogen heel creatief. Dan zag je dat op plekken waar al een hecht netwerk is, dit goed benut kon worden voor nieuwe manieren om contact te houden. Bijvoorbeeld in Gasselternijveen waar vrijwilligers van het buurthuis bedachten om met z’n allen klavertjes vier te gaan haken. Er werd een complete haakinstructie gemaakt zodat iedereen kon meedoen. En er was onderling contact tussen de hakers, bijvoorbeeld over hoeveel klavertjes vier je al af had. Uiteindelijk heeft de verkoop van die klavertjes vier wel duizend euro opgeleverd voor de voedselbank in het dorp. En omdat wij dit initiatief deelden op onze website gingen anderen dat ook doen. Wat we geleerd hebben is dat die hechte netwerken en buurtinitiatieven van groot belang zijn en dat we daarin moeten blijven investeren. We hebben een digitale toolkit gemaakt die elk bewonersinitiatief kan raadplegen. Maar we zagen hier ook de beperkingen van, want niet iedereen gaat al die ervaringsverhalen en tips lezen. Dus we maakten ook een podcast en nu hebben we extra geld gekregen van ZonMw (organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie) waarmee we dit kalenderjaar veertig initiatieven konden koppelen aan een zogenaamde meedenker die met de toolkit in de hand meekijkt en -denkt.”
Van de daken schreeuwen
“Een tip: ga doen wat je zelf leuk vindt en wees niet te bescheiden. Ik was bij een gesprek waarbij mensen zeiden: laten we stilletjes beginnen en kijken waar het schip strandt. De betrokken coach vond dat ze het van de daken moesten schreeuwen. Hun idee kwam in de krant en toen gingen de balletjes meteen rollen. Iets anders: wees voorzichtig met aannames. Zo sprak ik iemand die bezorgd was over een buur waar overdag altijd de gordijnen dicht zaten. Na een gesprek bleek daar gewoon iemand te wonen die in de gothic scene zat en ’s nachts aan het gamen was.”
Toolkit Betrokken Buurten
Met het project ‘Betrokken Buurten’ leerde LSA bewoners samen met bewonersinitiatieven wat wel en niet werkt in buurten en dorpen. En hebben zij veel informatie verzameld om weer door te geven aan anderen in de toolkit Betrokken Buurten tegen eenzaamheid. Kijk voor meer informatie en de toolkit op www.lsabewoners.nl/toolkit
