Wijkenergiebedrijf Thermo Bello bv
De lat ligt hoog: 500 door bewoners geëxploiteerde wijkenergiebedrijven in 2040. Maar het kan, denkt Gerwin Verschuur, directeur van wijkenergiebedrijf Thermo Bello bv in Culemborg. “Ons concept laat zien dat bewoners dit samen kunnen.”
Thermo Bello ontstond ruim tien jaar geleden toen drinkwaterbedrijf Vitens zijn warmtevoorziening in de wijk EVA-Lanxmeer in de verkoop deed. De gemeente en partijen als Nuon en Essent hadden geen belangstelling. “Toen kwam de bal bij de wijk te liggen”, herinnert Gerwin zich. “Zouden bewoners zoiets samen kunnen exploiteren? Dat was destijds een revolutionair nieuw idee.”
Sceptisch
Een groep van 60 leden van Bewonersvereniging EVA-Lanxmeer (BEL) begon aan een haalbaarheidsonderzoek. Ze bestudeerden alle aspecten van het vraagstuk nauwgezet: financiën, techniek, organisatie. En, niet in de laatste plaats: hoe creëer je draagvlak onder de bewoners? “Het antwoord op die vraag was: mensen radicaal serieus nemen”, zegt Gerwin. “Door álle vragen, álle weerstanden en álle angsten op te halen. Sommige bewoners waren in het begin erg sceptisch. Het was supernuttig dat ook zij erbij zaten. Enthousiastelingen zien minder risico’s, sceptici stellen kritische vragen. Juist die vragen hebben we als input gebruikt.”
Geen omkijken naar
Na negen maanden luidde de conclusie van het onderzoek: het kán, mits Vitens geen al te hoge prijs vraagt en er voldoende draagvlak in de wijk kan worden gevonden. Dat lukte, en met leningen bij de bank en Greenchoice, en investeringen van particuliere bewoners en de BEL kwam de warmtevoorziening in april 2009 officieel in handen van de bewoners. De voorziening is volledig computergestuurd en vergt relatief weinig zorg. Behalve de algemene ledenvergaderingen bezoeken, hebben de bewoners er geen omkijken naar, zegt Gerwin. “Als je huis op gas is aangesloten, gaat je ketel misschien nog wel eens stuk. Die zorgen hebben de bewoners van EVA-Lanxmeer niet. Ze hebben een Themo Bello-afleverset in huis en die vraagt geen onderhoud. Ze hoeven alleen maar de regelafsluiter elke 5 tot 10 jaar te vervangen.”
Grote verantwoordelijkheid
Toen vorig jaar werd besloten dat Nederland ‘van het gas af’ moet, zag Gerwin een kans om het concept van Thermo Bello te verspreiden. “Telkens het wiel uitvinden is zonde. Een wijkenergiebedrijf opzetten is intensief en een grote verantwoordelijkheid, want een warmtevoorziening moet het wel 24/7 doen.” Dus is hij samen met andere coöperaties Buurtwarmte gestart, een ondersteunende organisatie om zo’n proces soepel en zonder (beginners) fouten te laten verlopen. “Want als je begint, lijkt zoiets een onoverzichtelijke chaos. Daarom hebben we het geheel opgedeeld in kleine, logische processtappen.” Buurtwarmte is inmiddels ondergebracht bij Energie Samen, de brancheorganisatie van duurzame energieinitiatieven van burgers. De ambitie is om in 2040 vijfhonderd door bewoners geëxploiteerde wijkenergiebedrijven te creëren. “Thermo Bello maakt duidelijk dat bewoners dit kunnen, mits er goede financiële ondersteuning is. Wij hadden het geluk dat er al een voorziening bestond. Als je die moet opzetten, heb je voorfinanciering nodig. Daar zijn wel potjes voor: bij de provincie, gemeenten en het Rijk. Alleen moeten die nog voor dit doel geschikt worden gemaakt.” Buurtwarmte bestaat inmiddels uit zo’n vijftien initiatieven. “Wat ik er zo mooi aan vind, is dat je tegelijk ook bouwt aan het organisatievermogen van een wijk. Dat vermogen gaat verder dan verduurzamen van de warmtevoorziening, het kan ook de veiligheid betreffen. Wanneer je als wijk een energievoorziening van de grond kunt krijgen, kun je álle vraagstukken aan. Dat vind ik van grote betekenis voor de leefbaarheid in Nederland.”
Wijkenergiebedrijf Thermo Bello
• zorgt voor de warmtevoorziening van 213 woningen en 7 bedrijfspanden.
• gebruikt drinkwater als warmtebron voor een elektrische warmtepomp.
• produceert per jaar 9000 GJ (gigajoule), per woning wordt gemiddeld 25 GJ verbruikt.
• bestaat uit een bv, de aandelen zijn in handen van een coöperatie van de bewoners.
• heeft een gepensioneerde als technisch beheerder die voorheen stationmanager van Vitens was.
• heeft een technisch beraad, bestaande uit vrijwilligers ‘met liefde voor techniek’, dat meehelpt om de werking van de warmtevoorziening voortdurend te optimaliseren.
