Hoe word ik een gelijkwaardige speler bij de ruimtelijke ontwikkeling in mijn buurt, wijk of dorp?
Steeds meer burgers nemen het initiatief om een rol te spelen bij de ruimtelijke ontwikkeling in hun buurt, wijk of dorp. Deze initiatieven worden steeds ambitieuzer. Denk daarbij aan het realiseren van een rondweg of de ontwikkeling van een dorpscentrum. We noemen dit burgerplanvorming. Iets dat naar verwachting de komende jaren een grote vlucht gaat nemen, mede door de komst van de Omgevingswet. De afgelopen jaren heeft KNHM foundation diverse burgerplanvormingstrajecten begeleid en organiseerde daarom samen met LSA dit najaar de eerste training burgerplanvorming.
Waarom is burgerplanvorming in opkomst?
In onze samenleving ontstaat steeds meer ruimte en organisatiekracht bij actieve buurtbewoners om zelf iets te doen in de buurt, wijk of dorp. Daarnaast biedt de Omgevingswet, die in 2021 wordt geïntroduceerd, kansen voor burgers om zelf met initiatieven te komen of om actief te participeren in projecten van overheden of marktpartijen. Daardoor ontstaan nieuwe vormen van gebiedsontwikkeling waarbij de rol van de overheid, burgers en marktpartijen verandert.
Wat is burgerplanvorming eigenlijk?
Door deze veranderingen verandert de positie van de actieve bewoners binnen de lokale gebiedsontwikkeling. Bewoners vragen zelf actief om een gelijkwaardige positie ten aanzien van bijvoorbeeld de lokale overheid of projectontwikkelaar om een gebied te ontwikkelen. Door initiatief te nemen in dit soort projecten, mengen actieve bewoners zich in het democratische spel tussen bestuur en raad. Dit laatste maakt burgerplanvormingsprojecten uniek ten opzichte van ‘reguliere’ burgerinitiatieven.
Belang van kennis
Voor de begeleiding van burgerplanvormingsprojecten maken wij daarom gebruik van de kennis van adviseurs met degelijke kennis van ruimtelijke planvorming en gebiedsontwikkeling. Hierbij maken we niet alleen gebruik van de adviseurs van KNHM foundation, maar ook van de expertise van Arcadis. Denk daarbij aan stedenbouwkundigen, ruimtelijke ordening-juristen of planeconomen. Met deze expertise achter de hand voelt de initiatiefnemer zich sterker en gaat hij met meer vertrouwen het gesprek aan.
Training Burgerplanvorming
Burgerinitiatieven zoals De JoJo komt KNHM foundation vaak tegen. Naast individuele adviestrajecten vonden we het tijd om onze kennis en ervaring aan te bieden via een trainingstraject. Daarbij werkten we samen met LSA, waarvoor de worsteling van bewonersinitiatieven binnen gebiedsontwikkeling ook heel herkenbaar is. Gezamenlijk hebben we een aantal trainingsmodules ontwikkeld rondom de vraag: “Hoe zet je het spel op de wagen?” Onderwerpen die aan bod kwamen, waren stakeholderanalyse, succesfactoren burgerinitiatieven, ruimtelijke planvorming, de werking van de gemeente en het vormen van een succesvol team.
Aan de training konden 10 initiatieven deelnemen. Het aantal inschrijvingen was met 30 overweldigend. De geselecteerde deelnemers hebben in 4 modules toegewerkt naar een actieplan, wat zij op 19 november jl. aan elkaar en aan een adviespanel presenteerden. De initiatieven waarvoor geen plaats was konden een masterclass volgen van Frans Soeterbroek over ‘Bewoners en de publieke ruimte’.
De JoJo
Initiatiefnemers Lisa de Blok en Daan van der Linden runnen sinds 2017 in het centrum van Sassenheim deze ontmoetingswerkplaats, een broedplaats voor nieuwe initiatieven van onderaf. Mensen komen hier samen om elkaar te ontmoeten, te praten, samen te werken en van elkaar te leren. Een van de belangrijkste activiteiten is de organisatie van een repair-café. Enthousiaste vrijwilligers staan drie dagen per week paraat om de ontmoetingswerkplaats open te stellen voor bezoekers. Nu wordt het huidige pand gesloopt en Lisa en Daan moeten dus op zoek naar een nieuwe locatie. Ze zijn hiervoor in gesprek met de gemeente Teylingen. Op basis van de notitie ‘De Ruïne van Teylingen’ wil de gemeente Teylingen het gelijknamige gebied de komende jaren ontwikkelen. Er is overleg met diverse maatschappelijke organisaties (historisch, cultureel, maatschappelijk) over mogelijke invulling van het gebied. De gemeente heeft Daan en Lisa uitgedaagd met een plan te komen voor ‘Ontmoetingscentrum De Nieuwe Ruïne’.
In de training Burgerplanvorming hebben Lisa en Daan handvatten gekregen om in de goede positie te komen met de gemeente Teylingen. Met nu al een klein succesje: hun initiatief werd uiteindelijk uitgeroepen tot winnaar van de training. Volgens het adviespanel sprongen zij er bovenuit met de concreetheid van het plan, het enthousiasme en overtuigingskracht.
Meer weten?
Ben je net als Lisa en Daan als bewonersinitiatief actief betrokken bij de ruimtelijke ontwikkeling van je buurt, wijk of dorp? Of zijn jullie gevraagd door de overheid om mee te doen? Neem contact met ons op voor advies. Ook gaan we in 2020 weer een trainingstraject Burgerplanvorming verzorgen. Kijk op onze workshopkalender voor actuele data en aanmelden.
